Detentieframes in actie bij ‘So far so good’
Politieauto’s die in de hens gingen, winkels die werden gesloopt en zwaar vuurwerk dat als wapen werd gebruikt. De rellen in Rotterdam van 19 november 2021 staan bij velen nog in het geheugen gegrift. Men sprak van een ‘on-nederlandse’ situatie, waarbij de politie zelfs met scherp schoot op relschoppers. Een heftige avond, waarbij emoties als boosheid en frustratie, maar ook angst en verdriet de boventoon voerden. Al snel kwamen de reacties vanuit het hele land. Men was verbouwereerd dat dit in Nederland kon gebeuren, buurtbewoners pakten een bezem in de hand om de wijk weer schoon te vegen en toen Mark Rutte werd gevraagd naar een reactie, zei hij niet te willen zoeken naar ‘sociologische verklaringen’. Maar een verklaring is niet hetzelfde als een vergoelijking. Waarom is gebeurd wat is gebeurd? En ook: hoe kunnen we voorkomen dat er ooit zoiets weer gebeurt? Daarvoor zullen we toch echt iets dieper moeten kijken.
Dat is precies wat theatergroep WAT WE DOEN wil laten zien met hun dans- en theatervoorstelling ‘So far so good’: een voorstelling waarin centraal staat hoe verschillende mensen verschillende visies hebben op wat er die avond is gebeurd. Framing, dus. Op uitnodiging van de groep namen we vorige week plaats in het publiek, om ons te laten informeren, inspireren en vermaken.
Tijdens de voorstelling maken we het verloop van de rellen mee vanuit een winkel. Door de winkelruit zien we de rest van het podium: de ‘straat’ waar de rellen, verbeeld door dansers, steeds in hevigheid toenemen. Binnen zien we gesprekken ontstaan tussen verschillende types. Er komt een wijkcoördinator voorbij, een winkeleigenaar, een hooligan, een politieagent, een journalist, de burgemeester, een pizzabezorger en een buurtbewoner. Wat zien zij? Hoe verklaren zij de gebeurtenissen? Waar zitten hun eigen zorgen en frustraties? Wat deze voorstelling niet is, is een vergoelijking van de rellen. Wat het wel is: een voorstelling waarbij je wordt uitgedaagd verder te kijken dan je eigen bubbel.
Als framingexperts beleef je zo’n avond toch een beetje anders dan de andere bezoekers. Terwijl we toekijken hoe de rellen zich ontvouwen, zijn we mentaal aan het coderen: welk frames horen we? Komt het overeen met ons eigen onderzoek naar detentie(schade) en criminaliteit? Komen we tot nieuwe inzichten? De verschillende acteurs geven een stem aan de verschillende frames. De winkeleigenaar is vooral angstig en focust op de ontwrichting van de maatschappij: dit soort gedrag raakt ons allemaal en moet dus keihard aangepakt worden. De wijkcoördinator heeft juist een totaal andere blik op waar de problemen en de oplossingen zitten: als we gewoon de deur van het wijkcentrum openhouden zodat we met elkaar kunnen blijven praten, leggen de we fundering voor een goed functionerende samenleving. De burgemeester kunnen we binnen hetzelfde frame plaatsen, maar die werd nog wel wat negatiever neergezet: als iemand die vooral (of: alleen maar) bezig was met hoe hij erop zou komen te staan.
Meer weten over ons onderzoek naar framing rond detentie? Neem een kijkje op de website: framingdetentie.nl
Fotocredits: Salih Kilic
Tegen het eind van de voorstelling gebeurde er iets interessants: er werd specifiek aandacht gevraagd voor de tegenframes ‘Uitkomst uit je nest’ en ‘Detentieschade’. Als je binnen de redenering van het eerste frame blijft, dan ligt de focus op de verklaringen: waarom doet iemand wat hij doet? Wat gebeurt er met je als je, buiten je schuld om, niet dezelfde kansen kan grijpen als een ander? Als je in een onveilige thuissituatie opgroeit? Licht verstandelijk beperkt bent? De relschoppers werden op kleine sokkels gezet om te shamen, maar ook om te verklaren. Binnen die redeneringslijn is het niet logisch om deze mensen harder te straffen, maar om te onderzoeken welke factoren bijdragen aan het gedrag en om daarop in te grijpen. Het ‘Detentieschade’-frame toont hoe detentie, ook al is het maar (heel) kort, als een soort onzichtbare straf bij je blijft. Je krijgt je straf, maar raakt daardoor ook allerlei zaken kwijt die je nodig hebt om na de gevangenis weer een normaal leven op te bouwen, zoals je baan, je huis en relaties.
Deze voorstelling was geen stuk waarbij je als publiek alleen maar toeschouwer bent: we werden betrokken door de acteurs, maar iedereen werd ook echt aan het denken gezet. Waar gaat het nou goed in onze maatschappij en waar niet? Hoe komt dat nou en hoe lossen we dat op? En vooral ook: kijk eens verder dan je eigen bubbel, want met meer inzicht in elkaars frames, begrijpen we elkaar beter en kunnen we écht samen over oplossingen gaan nadenken. Een boodschap die wij alleen maar kunnen onderschrijven!
Deel dit artikel:
Andere artikelen
